Automatische vertaling versus menselijke vertaling.

En wat met de kwaliteit van de tekst?

Automatisch vertalen is niet echt helemaal nieuw, want de eerste automatische en min of meer functionele vertaalsystemen dateren al van in de jaren 70.
Even een woordje uitleg over de evolutie van de automatische vertaalsystemen.

De eerste systemen voor computergestuurd vertalen werkten op basis van grammaticale regels en meertalige woordenlijsten (Rules-based Machine Translation of RBMT). Het resultaat was een woord per woord vertaling met als gevolg een haast onleesbare en niet te begrijpen tekst. Machinevertalingen kregen dan ook meteen een heel slechte reputatie.

In de jaren 80 en vooral 90 werd een betere tekstkwaliteit bereikt dankzij een automatisch vertaalsysteem op basis van statistieken (Statistical Machine Translation of SMT). Op door vertalers geschreven teksten werden algoritmen toegepast, waarbij ook in zekere mate rekening gehouden werd met de context waarin woorden werden gebruikt. Dankzij dit systeem werden de vertalingen weliswaar vloeiender maar waren toch niet altijd logisch of nog niet erg goed leesbaar.

Artificiële Intelligentie (AI)

Recent krijgen we de Artificiële Intelligentie (AI) die ook op taal en vertalen wordt toegepast. Betekent dit dat machines talen kunnen leren? (Nog) niet echt. Het zijn vertaalsystemen op basis van neurale netwerken: Neural Machine Translation Systems (NMT). De machine kan dankzij erg gesofistikeerde algoritmen ‘leren vertalen’ op basis van eerder geschreven gelijkaardige structuren. Zo leert het systeem hoe bepaalde woorden worden gebruikt in gelijkaardige contexten of hoe verleden tijden correct worden gebruikt.

Voorbeelden van automatische vertaalsystemen gebaseerd op NMT zijn Google Translate, Amazon Translate of DeepL.

Wie deze systemen al heeft gebruikt, merkt dat de vertalingen vlot leesbaar en vaak grammaticaal correct zijn, vooral dan wanneer het gaat om veel gebruikte talen zoals Engels of Spaans. Minder courant gebruikte talen of moeilijke talen zoals Pools of Turks, leveren gewoonlijk minder goede resultaten, omdat de machine minder teksten heeft ‘gezien’.

Betekent dit nu dat we menselijke vertalers met pensioen kunnen sturen? Welnee! En laten we even zien waarom niet.

Automatische vertalingen houden echter risico’s in: onjuiste vertalingen, verkeerde woordkeuze, verkeerde toon. Een machine heeft geen gevoelens en begrijpt dus moeilijk ironie, grappen, allusies of spreekwoorden.

Bij wijze van demonstratie, gebruiken we Reverso en schrijven deze zin in het Spaans:

Vamos a sacar la foto. A ver, todos “patata”

Even ter verduidelijking: als we met een mooie glimlach op de foto willen dan zeggen we in het Spaans “patata” in plaats van “cheese”

Dit is de automatische vertaling van Reverso:

Laten we de foto nemen. Laten we eens kijken, alle ‘aardappel’

De vertaling zit volledig fout!

Bij DeepL wordt de vertaling: Laten we de foto nemen. Eens kijken, iedereen “aardappel”.

Terwijl ik, menselijke vertaler, dit schrijf: We gaan een foto maken. Iedereen “cheese”!

     

Nog een voorbeeld van automatische vertaling:

Tijdens een debat in de Nederlandse tweede kamer over Begroting Volksgezondheid,      Welzijn en Sport 2023 zegt mevrouw Van der Plas (BBB): “Het niet goed genoeg toegankelijk zijn van de zorg voor iedereen heeft uiteindelijk een ontwrichtend effect op de hele maatschappij. Heeft de minister in beeld wat de economische gevolgen zijn van de lange wachtlijsten en het niet toegankelijk zijn van de zorg? Gooien we het kind niet met het badwater weg?

Google translate geeft volgende vertaling: “La falta de acceso adecuado a la atención médica para todos tiene, en última instancia, un efecto perturbador en la sociedad en su conjunto. ¿Tiene idea la ministra de las consecuencias económicas de las largas listas de espera y la inaccesibilidad a la sanidad? ¿No estamos tirando al bebé con el agua del baño?”

DeepL stelt dit voor:  “No disponer de un acceso suficiente a la asistencia para todos tiene, en última instancia, un efecto perturbador en el conjunto de la sociedad. ¿Tiene idea el ministro de las consecuencias económicas de las largas listas de espera y la inaccesibilidad de la asistencia? ¿No estaremos tirando el grano con la paja?”

Beide vertalingen lijken correct en verstaanbaar Spaans, maar op het eerste gezicht sta ik al voor enkele taalproblemen.
Google heeft het over een vrouwelijke minister, “la ministra” en DeepL heeft het over een man, “el ministro”. Dit moet ik dus even nakijken.

Volgend probleem: het kamerlid gebruikt de uitdrukking: “het kind met het badwater weggooien”.

Google schrijft overtuigd: “¿No estamos tirando al bebé con el agua del baño?” Deze uitdrukking bestaat helemaal niet in het Spaans en is totaal niet te begrijpen in de context!

DeepL zegt: “¿No estaremos tirando el grano con la paja?” Maar… “tirar el grano con la paja” is geen bestaande uitdrukking in het Spaans en bijgevolg een foute vertaling.

De correcte Spaanse uitdrukking is: “Separar el grano de la paja” en “tirar el grano y guardar la paja” bestaat ook, maar beide uitdrukkingen hebben een andere betekenis, dan de in het Nederlands geciteerde uitdrukking, respectievelijk betekent het Spaans: de essentie van bijkomstigheden scheiden en het bijkomstige niet van het essentiële kunnen onderscheiden.

Met deze voorbeelden wil ik illustreren dat machines nog helemaal niet alles kunnen begrijpen, laat staan een bericht correct, altijd en in alle omstandigheden overbrengen in één of meer andere talen. De taalconstructies lijken misschien wel correct, maar ze zijn het niet altijd en dit kan voor heel wat misverstanden en narigheid zorgen.

Wanneer kan ik machinevertaling gebruiken?

Een automatisch vertaalsysteem kan een goede optie zijn voor de vertaling van grote volumes tekst voor eigen gebruik of om snel een idee te krijgen van de inhoud. Ook technische handleidingen, beschrijvingen van producten of setup handleidingen kunnen met behulp van een machine een basistekst leveren. Hoewel we allemaal al handleidingen gelezen hebben, waarvan we absoluut niets begrijpen omdat de machinevertaling niet bijgewerkt werd door een professionele menselijke vertaler.

Machinevertaling is op lange termijn en voor grote volumes tekst sneller en dus ook veel goedkoper.

Wanneer is machinevertaling niet aangewezen of zelfs gevaarlijk?

Op meertalige websites worden vaak automatische vertalingen gepubliceerd. Dit is allerminst aangewezen aangezien uw website uw “visitekaartje” is en uw internationale klanten alle vertrouwen in uw product of bedrijf meteen verliezen na het lezen van een slecht geschreven tekst in hun moedertaal.
Alle communicatie met klanten, creatieve teksten, websites, marketing teksten of cultureel geladen thema’s kunt u beter toevertrouwen aan professionele vertalers. Of indien u toch al een automatische versie heeft, is het sterk aanbevolen om Spaans Vertaalatelier te vragen een grondige tekstrevisie en posteditie te bezorgen, zodat alle fouten er worden uitgehaald.  Het belang van door professionele vertalers geschreven teksten is aanzienlijk: foute interpretaties en cultureel moeilijk te situeren onderwerpen worden aangepast.

Bescherming van uw gegevens

Wanneer u automatische vertaalsystemen gaat gebruiken, moet u zich ook afvragen waar uw gegevens of vertrouwelijke documenten terechtkomen en hoe ze zullen worden verwerkt.

Spaans Vertaalatelier hanteert een strikt privacy beleid volgens de Europese Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Al onze klanten kunnen vertrouwen op de volledige bescherming van hun gegevens.

Spaans Vertaalatelier verzekert, accurate, perfect geschreven Spaanse versies van uw teksten. Vrijblijvende offertes! https://www.spaansvertaalatelier.com/contact/